Cây vải không hạt là một loại trái cây ngon và bổ dưỡng, có hương vị ngọt thơm và màu sắc đẹp mắt. Đây cũng là một loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, được nhiều nông dân ưa chuộng. Hãy theo dõi bài viết này để cùng Hoacaycanh.net tìm hiểu cách trồng và chăm sóc cây vải này tại nhà nhé.
1. Vải không hạt là gì?
Vải không hạt là một loại quả đặc biệt, có vỏ ngoài màu đỏ, cùi thịt màu trắng mờ, ngọt và giàu vitamin C. Nó không có hạt hoặc chỉ có hạt rất nhỏ ở giữa quả. Giống vải này có tên khoa học là Litchi chinensis và thuộc họ Bồ hòn (Sapindaceae).
Vải không hạt trồng ở đâu? Vải này có nguồn gốc từ Trung Quốc, nơi nó được gọi là lệ chi. Nó được trồng ở các vùng có khí hậu nhiệt đới và phân bố rộng rãi ở Đông Nam Á, châu Phi và châu Mỹ.
Vải không hạt được nhập khẩu vào Việt Nam từ nhiều nước khác nhau, nhưng chủ yếu là từ Thái Lan, Indonesia và Philippines. Tại nước ta, vải không hạt Bắc Giang hoặc vải không hạt Thanh Hóa là một số khu vực trồng vải này chủ yếu. Ngoài ra, Việt Nam cũng tự trồng và nhân giống giống vải không hạt từ những năm 1870.
2. Đặc điểm hình thái vải không hạt
Quả vải không hạt có lớp vỏ ngoài màu đỏ hồng nhưng không ăn được. Bên trong lớp vỏ là phần thịt trắng ngà, bọc quanh hạt đen nằm ở giữa quả. Quả vải không hạt có nhiều hình dạng khác nhau như hình tròn, hình trái tim hoặc hình bầu dục.Quả này khi chưa chín có màu xanh và vỏ khá cứng, nhưng khi chín sẽ đổi sang màu hồng đỏ.
Kích thước vải khá nhỏ, chỉ từ 2 đến 4cm đường kính và từ 10 đến 20 gram trọng lượng. Quả vải không hạt có vị ngọt thanh, có thể ăn trực tiếp hoặc sử dụng để chế biến thành rượu vang, nước trái cây và thạch.
Khác biệt với các loại vải thiều, quả vải không hạt có kích thước nhỏ hơn, cùi dày hơn và không có lớp màng mỏng giữa phần cùi và phần hạt. Với vải thiều Lục Ngạn ở Bắc Giang, quả vải không hạt còn có màu sắc tươi sáng hơn và khi chín sẽ không chuyển sang màu đen như loại vải này. Với vải thiều Thanh Hà của Hải Dương, quả vải không hạt còn có lớp vỏ ngoài nhẵn và ít gai hơn so với loại vải này.
So với vải tím, quả vải không hạt có kích thước to hơn, cùi ngọt hơn và ít chua hơn. Với vải tím Lục Ngạn trồng ở Bắc Giang, quả vải không hạt còn có màu sắc đỏ hồng trong khi loại vải này có màu tím đậm. Với vải tím Thanh Hà ở Hải Dương, quả vải không hạt còn có lớp vỏ ngoài ít gai và ít bị nứt nẻ so với loại vải này.
3. Giá trị cây vải không hạt
Vải không hạt có nhiều giá trị cho cuộc sống.
3.1 Đối với sức khỏe
Quả vải không hạt có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Chẳng hạn như:
- Chống ung thư: Quả vải không hạt chứa nhiều hợp chất flavonoid, polyphenol và các chất kháng oxy hóa có khả năng phòng chống ung thư hiệu quả. Đặc biệt là ung thư vú. Quả vải có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi những ảnh hưởng xấu của hóa trị, một phương pháp điều trị ung thư.
- Phòng chống bệnh tim mạch, đột quỵ: Giống vải này giúp chống lại đột quỵ và bệnh tim mạch nhờ khả năng giúp bình ổn huyết áp và nhịp tim. Với hàm lượng polyphenol cao, chỉ sau quả nho, vải giúp tăng cường sức khỏe tim mạch.
- Cung cấp vitamin C: Vitamin C có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nhiễm trùng, tăng cường miễn dịch, chống oxy hóa và sản sinh collagen.
- Cải thiện sức khỏe gan: Vải có chứa các chất bổ gan như oligonol, rutin và proanthocyanidin. Những chất này giúp làm sạch gan, ngăn ngừa viêm gan và xơ gan. Quả vải cũng giúp giảm cholesterol xấu trong máu, làm giảm nguy cơ bệnh gan nhiễm mỡ.
- Giảm cân: Dù có ít calo (66 calo/100gram) nhưng vải lại giàu chất xơ (1,3 gram/100 gram). Chất xơ giúp bạn cảm thấy no lâu, kiểm soát lượng đường trong máu và ngăn ngừa tăng cân. Quả vải cũng có chứa các enzyme tiêu hóa như amylase và protease giúp bạn tiêu hóa thức ăn tốt hơn và tránh tích tụ mỡ thừa.
- Hỗ trợ tiêu hóa: Khi ăn vải, bạn sẽ được kích thích tiết nước bọt và nước dịch vị giúp ăn ngon miệng và tiêu hóa dễ dàng. Quả vải cũng có khả năng điều trị các rối loạn tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy, đầy hơi và viêm loét dạ dày.
- Các chất dinh dưỡng thân thiện với da: Các vitamin và khoáng chất có lợi cho làn da như vitamin B2, B3, B6, E, K, sắt, kẽm, đồng và magie có trong vải này giúp cải thiện độ đàn hồi, độ ẩm và độ săn chắc của da. Quả vải cũng có tác dụng chống nám, tàn nhang, mụn trứng cá và làm trắng da.
3.2 Chứa nhiều chất dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất
Quả vải không hạt có chứa các chất dinh dưỡng chính như protein, chất béo, carbohydrate, chất xơ và nước. Cứ 100gram quả vải không hạt cung cấp khoảng 66 calo, 0,8 gram protein, 0,4 gram chất béo, 16,5 gram carbohydrate (trong đó có 15,2 gram đường), 1,3 gram chất xơ và 81,8 gram nước.
Là một nguồn vitamin C dồi dào, giống không hạt này có thể cung cấp đến 119% nhu cầu vitamin C hàng ngày cho một người trưởng thành. Ngoài ra, quả vải không hạt cũng chứa các loại nhóm B (như B1, B2, B3, B6, B9) và vitamin E. Các loại vitamin này giúp cơ thể chuyển hóa thức ăn thành năng lượng, kích thích hoạt động của não bộ và thần kinh, duy trì sức khỏe da và tóc.
Quả vải không hạt cũng giàu các khoáng chất thiết yếu như kali, canxi, magie, phốt pho, sắt, kẽm và đồng. Các khoáng chất này giúp điều hòa huyết áp, duy trì sức khỏe xương và răng, tham gia vào quá trình tạo máu và tế bào mới.
3.3 Phù hợp với người ăn kiêng hay bị bệnh tiểu đường
Quả vải không hạt có thể phù hợp với người ăn kiêng nếu được sử dụng một cách điều độ và kết hợp với các loại thực phẩm khác. Quả có ít calo nhưng lại giàu chất xơ và nước. Tuy nhiên, bạn cũng không nên ăn quá nhiều vải không hạt vì nó có chứa khá nhiều đường, có thể gây tăng calo và làm mất cân bằng dinh dưỡng. Bạn nên ăn khoảng 5-10 quả vải không hạt mỗi ngày và bổ sung thêm các loại rau xanh, trái cây, thịt, cá, trứng và sữa để có một chế độ ăn uống cân đối và lành mạnh.
Với người bị bệnh tiểu đường, vải có thể không phù hợp nếu được sử dụng một cách vô tội vạ và không theo sự chỉ dẫn của bác sĩ. Quả có chứa nhiều đường tự nhiên, có thể làm tăng lượng đường trong máu của người bệnh. Điều này có thể gây ra các biến chứng như huyết áp cao, suy thận, mù lòa và tổn thương thần kinh. Nếu bạn bị bệnh tiểu đường, bạn nên hạn chế ăn quả vải không hạt hoặc chỉ ăn một lượng nhỏ sau khi đã kiểm tra đường huyết và uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
4. Cách trồng và chăm sóc cây vải không hạt
Để trồng thành công cây vải không hạt, bạn cần làm theo các bước sau:
- Chọn cây giống được chiết ghép từ cây mẹ có nguồn gen tốt và năng suất cao. Bạn cũng nên kiểm tra kỹ tình trạng sức khỏe của cây giống, tránh những cây bị sâu bệnh, yếu ớt hoặc già nua.
- Chuẩn bị đất thịt pha cát, tơi xốp, thoát nước tốt và giàu dinh dưỡng. Bạn nên chọn những vị trí bằng phẳng, không có độ dốc cao hoặc trũng sâu, làm sạch đất, loại bỏ cỏ dại, rác rưởi và các mầm bệnh gây hại cho cây.
- Đào hố và bón phân theo quy cách 50x60x60cm, cách nhau khoảng 4-6m trước khi trồng khoảng một tháng. Bạn nên trộn đất đào ra với 10kg phân hữu cơ, 1kg phân lân và một ít vôi bột để khử trùng và cải tạo đất. Sau đó lấp lại hố và ủ cho đến khi trồng cây.
- Khi trồng cây, bạn nên đặt gốc cây thẳng đứng vào giữa hố, rồi lấp đất lên xung quanh cho chắc, đặt mặt đất cao hơn gốc cây khoảng 3cm để ngăn ngừa sâu bệnh xâm nhập. Sau khi trồng xong, bạn cần tưới nước cho cây để cung cấp độ ẩm cho đất và cây.
Để nuôi dưỡng cây vải không hạt khỏe mạnh và có năng suất cao, bạn cần chú ý đến các khâu sau:
Cây vải không hạt là loại cây ưa ẩm, do đó bạn cần duy trì độ ẩm cho cây trong suốt quá trình sinh trưởng. Giai đoạn non yếu, bạn nên tưới nước cho cây mỗi 3 ngày một lần. Giai đoạn ra hoa và đậu quả, bạn nên tăng tần suất tưới để giúp quá trình thụ phấn diễn ra thuận lợi và quả to, ngọt. Nếu thiếu nước, cây sẽ suy yếu, chậm lớn và ít quả.
Bạn nên bón phân cho cây theo định kỳ 3 lần trong một năm, mỗi lần cách nhau 3 tháng. Cây vải không hạt cần nhiều dinh dưỡng để phát triển và ra quả. Do đó, lượng phân bón phải phù hợp với đặc tính của đất và tình trạng của cây, không nên bón quá nhiều hoặc quá ít để tránh gây xót hoặc thiếu hụt cho cây.
Tỉa cảnh và tạo tán là khâu quan trọng để tạo dáng cho cây, cân bằng sự phân bố của cành và lá, kích thích cây ra cành non và quả nhiều hơn. Bạn nên tỉa cành cho cây vào mùa xuân, khi cây chưa ra hoa. Bạn cần cắt bỏ những cành già, khô, yếu, chồng chéo hoặc gây bóng râm cho cây. Bạn cũng nên giữ lại những cành có hướng sinh trưởng tốt, có nhiều mắt hoa và quả.
Cây vải không hạt dễ bị tấn công bởi các loại sâu bệnh như bọ xít, rệp, kiến… gây hại cho lá, cành, hoa và quả của cây. Bạn nên phòng ngừa sâu bệnh bằng cách giữ vệ sinh vườn, thu hái và tiêu hủy những phần cây bị nhiễm bệnh, phun thuốc diệt sâu khi thấy dấu hiệu của sâu bệnh xuất hiện. Bạn cần phun thuốc 2 lần trong một chu kỳ, mỗi lần cách nhau 10 ngày để đảm bảo hiệu quả cao nhất.
5. Mua vải không hạt ở đâu uy tín? Giá thành bao nhiêu?
5.1 Vải không hạt có giá bán bao nhiêu?
Giá bán của quả vải không hạt có thể dao động tùy theo thời điểm, địa điểm và chất lượng của quả. Tại thị trường Việt Nam, giá bán của quả vải không hạt có thể từ 100.000 đồng đến 250.000 đồng/kg, cao hơn gần 20 lần so với vải thiều thông thường. Đây là loại vải mới được trồng thử nghiệm thành công tại một số tỉnh như Thanh Hóa, Bắc Giang, Hải Dương… và sẽ được bán ra thị trường vào cuối tháng 6 hoặc đầu tháng 7.
Tại thị trường nước ngoài, giá bán của giống vải không hạt Thái Lan hoặc vải không hạt Nhật Bản có thể từ 500.000 đồng đến 800.000 đồng/kg, cao hơn nhiều so với các loại trái cây khác. Đây là loại vải được xuất khẩu chủ yếu sang Nhật Bản với số lượng hạn chế và chất lượng cao.
5.2 Vải không hạt ở đâu chất lượng?
Giống vải không hạt là loại cây trồng có⁰ giá trị cao, được nhiều nông dân ưa chuộng. Tuy nhiên, để trồng được cây vải không hạt khỏe mạnh và có năng suất cao, bạn cần chọn được giống cây tốt và uy tín. Bạn cần phải thận trọng khi mua giống cây, tránh những nơi bán hàng kém chất lượng, không rõ xuất xứ hoặc có thể là hàng giả, hàng nhái.
Nếu bạn tìm nơi bán vải không hạt giống chất lượng, bạn nên đến Hoacaycanh.net, một cửa hàng uy tín và chuyên nghiệp trong lĩnh vực kỹ thuật nông nghiệp. Hoacaycanh.net cung cấp các loại giống vải không hạt được chiết ghép từ cây mẹ có nguồn gen tốt và năng suất cao. Bạn có thể yên tâm về chất lượng, nguồn gốc và giá cây giống vải không hạt. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.
6. Câu hỏi thường gặp
6.1 Vải không hạt có thể ăn sống hay phải chế biến?
Bạn hoàn toàn có thể ăn sống vải chỉ với thao tác bóc vỏ ngoài, lấy phần cùi trắng bên trong rồi thưởng thức vị ngọt thanh của quả. Bạn cũng có thể cho quả vải vào tủ lạnh để làm lạnh trước khi ăn cho thêm mát lạnh. Tuy nhiên, bạn nên ăn vừa phải, không nên ăn quá nhiều vì quả vải có chứa nhiều đường tự nhiên, có thể gây nóng trong người hoặc tăng đường huyết.
6.2 Nó có thể dùng để làm món ăn, nước uống không?
Có. Quả vải không hạt có thể dùng để chế biến thành nhiều món ăn ngon và hấp dẫn như mứt, sấy khô, chè, bánh, kem… Ngoài ra, vải không hạt có thể dùng để chế biến thành nhiều loại nước uống ngon và mát, như nước ép, sinh tố, trà, soda…
6.3 Có cách nào để bảo quản quả vải không hạt lâu hơn không?
Có nhiều cách để bảo quản quả vải không hạt lâu hơn mà không cần dùng đến tủ lạnh, tránh xa mọi loại vi khuẩn và nấm mốc. Bạn có thể tham khảo một số gợi ý sau:
- Bọc quả vải vào giấy báo là cách đơn giản và hiệu quả để giữ cho quả vải không bị khô vỏ, thâm đen hoặc thối rữa. Vải sẽ không bị sâu, thối và giữ được lớp vỏ tươi, không bị thâm và hương vị thơm ngon như lúc ban đầu 1-2 tuần hoặc hơn.
- Ngâm quả vải vào nước là cách phù hợp với những người không có tủ lạnh ở nhà. Bạn nên chọn những quả vải chưa chín hoặc chín mềm để ngâm, tránh những quả vải đã chín đỏ hoặc có dấu hiệu hư hỏng.
- Sử dụng túi zip là cách khác để bảo quản vải rất hiệu quả, cách này có thể giữ nguyên độ tươi ngon của vải trong khoảng một tuần mà không bị héo hoặc thối hỏng.
Trên đây là những thông tin cơ bản về cách trồng và chăm sóc cây vải không hạt tại nhà. Hy vọng với bài viết này, Hoacaycanh.net sẽ giúp bạn có thêm kiến thức và kinh nghiệm để nuôi dưỡng cây khỏe mạnh và có năng suất cao.
Xem thêm: Cây lê: Đặc điểm, kinh nghiệm trồng và chăm sóc
